Mekan: Türkiye'nin Yeni Sosyal Ağı

İncirler teknik olarak meyve değil, tersyüz edilmiş çiçekler. İncir ağaçları elma veya şeftali ağaçları gibi çiçek açmazlar. Çiçekleri armut şekilli bir kozanın içinde açar ve daha sonra olgunlaşıp yediğimiz meyvelere dönüşür. Daha sonra her bir çiçek, bir adet bir tohumlu, 'aken' adı verilen sert kabuklu bir meyve oluşturur. Her incir birkaç adet aken'den oluşur. Yani incir yediğimizde aslında birden çok meyve yiyoruz.

Ama inciri sıradışı yapan şey sadece bu değil.

İncir çiçekleri içeride büyüdüğü için özel bir polenleşme sürecine ihtiyaç duyarlar. Polenleri yayması için rüzgara veya arılara bel bağlayamazlar. İşte bu noktada incir arısı devreye girer. İncirler, genetik malzemesini yayacak incir arısı olmadan türlerini devam ettiremezler. İncir arısı da incir olmadan yaşayamaz çünkü larvalarını buraya bırakır. Bu ilişkiye mutualizm adı verilir.

 

Dişi incir arısı, yumurtalarını bırakmak için erkek incire girer (bu arada erkek incirleri yemiyoruz). Erkek incir, arının yumurtalarını ikame edecek bir şekle sahiptir. Dişi arının kanatları ve anteni, incirin küçük aralığından içeri girerken kopar, bu yüzden arı içeri girince dışarı çıkamaz. Bundan sonra yaşam döngüsünü sürdürme görevi yavru arılardadır. Erkek yavru arılar kanatsız doğarlar, çünkü yegâne görevleri dişilerle, yani teknik olarak kız kardeşleriyle çiftleşmek ve incirin dışına doğru bir tünel kazmaktır. Dişi yavru bu tünelden dışarı çıkarak poleni de beraberinde götürür.

Eğer incir arısı yanlışlıkla erkek incir yerine, yediğimiz dişi incirlerin içine girerse, içeride üremesi için gerekli koşullar bulunmaz. Ve geri dışarı da çıkamaz çünkü kanatları ve anteni kopmuştur. Bu yüzden arı ne yazık ki içeride ölür, ama bu gereklidir çünkü çok sevdiğimiz bu meyvenin polenleri bu şekilde dağıtılır.

Endişelenmeyin, bu demek değil ki incirin içindeki çıtır çıtırlık arı kadavrası. İncirde, arıyı proteine parçalamak için fisin (incir enzimi) adı verilen bir enzim bulunur, ancak bu enzim yine de hayvanın dış iskeletini tümüyle parçalamaz. Yani evet, teknik olarak inciri ısırdığınızda aslında incir arılarını veya diğer bir deyişle zamanında incir arısı olan bir şeyi de yiyorsunuz. Ama en azından kendinizi bu arıların çok küçük boyutta olmalarıyla teselli edebilirsiniz. Veganlardan bazıları bu hakikat nedeniyle bu meyveden uzak durmak isteyebilirler.